De Gulden Snede.
De gulden snede, ook wel de verdeling in uiterste en middelste reden genaamd, is de verdeling van een lijnstuk in twee delen in een speciale verhouding. Bij de gulden snede verhoudt het grootste van de twee delen zich tot het kleinste, zoals het gehele lijnstuk zich verhoudt tot het grootste.
De oude Grieken pasten het al toe in hun bouwstijl, zoals bij de piramide van Gizeh en het Partheon. De Griek Euclides ( 300 B.C. , wiskundige) schreef al hierover in oude geschriften. In de periode die we Renaissance noemen werd de gulden snede veel toegepast. Maar pas in 1835 kreeg de gulden snede haar naam.
En nu ben je natuurlijk niet veel wijzer….dus…. gaan we ons op de praktijk richten.
Kijk eens naar foto’s in een tijdschrift, tekeningen of naar klassieke schilderijen: je zult zien dat het onderwerp zelden in het midden staat.
Omdat mijn hobby fotograferen is, beperk ik me nu tot het toepassen van de gulden snede in de fotografie.
De gulden snede wordt ook wel de regel der derden genoemd. Dit is echter niet juist, er zit een verschil tussen beide regels. Bij de regel der derden wordt ( grof gezegd) het beeld horizontaal en verticaal in drieën gedeeld.
De gulden snede zit iets ingewikkelder in elkaar:
Als je de 2 figuren over elkaar legt, dan zie je het verschil:
Omdat er het meest over de gulden snede (als de regel der derden wordt bedoeld) wordt gesproken, zal ik dit óók doen.
Bij de gulden snede wordt dus, zoals ik al schreef, het beeld horizontaal en verticaal in drieën gedeeld. Het hoofdonderwerp staat op 1 van de 4 snijpunten, de horizon zal vaak op 1/3 of 2/3 liggen. De gulden snede kan je goed toepassen bij actiefotografie, maar ook bij stillevens. Bij actie van mens, dier of voertuig dient de meeste ruimte in de richting van de beweging te liggen. Dáár is immers het oog in geïnteresseerd. De ruimte áchter de persoon, dier of voorwerp is loze, dus overbodige ruimte.
Je kunt de gulden snede al direct, tijdens het fotograferen, toepassen bij vele camera’s. Mijn Canon D7 heeft de mogelijkheid om een raster in de zoeker aan te zetten. Als dit bij jouw camera niet mogelijk is, kan je bij jouw digitale spiegelreflexcamera ( DSLR ) liveview aanzetten, hier kan je een raster ( gridview ) instellen. Dit raster verdeelt het beeld volgens de gulden snede en kan dus een heel handig hulpmiddel zijn.
Je kunt de gulden snede ook achteraf toepassen, bij het bewerken van de foto. In bv Lightroom is de gridview een handig hulpmiddel, wat je kunt gebruiken voor het bijsnijden van je foto’s
Maar je kunt natuurlijk niet iedere foto maken conform de gulden snede, want dan zouden al je foto’s wel erg op elkaar gaan lijken. Soms is een kleine verschuiving uit het midden voldoende, soms is het mooi als je het onderwerp aan de rand van het kader plaatst.
En natuurlijk zullen er ook foto’s zijn, waar het onderwerp gewoon in het midden moét staan, gewoon, omdat je dat leuk of mooi vindt.
Probeer altijd diverse composities uit, genomen uit verschillende standpunten. Wees creatief. In dit digitale tijdperk heb je geen excuus om weinig plaatjes te schieten.
De gulden snede hoef je niet alleen op landschappen of stillevens toe te passen. Je kunt het ook toepassen op een portret of een macro. De regel kan worden toegepast op elk formaat: vierkant, rechthoekig, of panorama.
Een foto van een zonsondergang is leuk om mee te experimenteren, zet de horizon eerst eens op de middelste lijn, dan bovenaan en daarna op de onderste rand. Je zult zien dat de foto iedere keer anders toont.
Nu je weet, wat de gulden regel inhoudt, is het misschien leuk om er veel mee te oefenen. Maak van éénzelfde compositie diverse foto’s waarbij je het onderwerp steeds op een andere kruising plaatst. Hoe vaker je oefent, hoe meer “gevoel” je hiervoor gaat ontwikkelen.
Maar onthoudt, dat het een hulpmiddel is en dat je soms juist NIET volgens de regels moet werken voor een goed resultaat.
“Making technical perfect pictures can be totally boring” ( Frans Lanting)
“There are no rules, just beautiful photo’s “ ( Ansel Adams)
Bronnen:
o.a.:
http://www.jaapmeijer.com/
http://www.moorfotografie.nl/
http://fotografie-cursus.net/
Elly van Veen 