Tegenlicht

Tags

bokeh, diepte, foto, fotografie, groothoeklens, haarlicht, klein diafragma, lensflare, licht, meerwaarde, onderwerp, onscherp, overtreden, portret, randgloed, reflectie, regels, Schotse Hooglander, sensor, sfeer, sprookjesachtig, tegenlicht, vignettering, zonneharp, zonnekap, zonnester, zonnestralen, zoomlens

Eén van de eerste regels die je leert bij fotografie is: zorg dat het licht ( schuin) achter je is zodat het onderwerp goed wordt belicht. Tegen het licht in fotograferen wordt afgeraden.
Maar zijn regels niet gemaakt om te worden overtreden? Juist met tegenlicht kan je prachtige foto’s maken. Op deze manier kan je ook voorkomen dat een persoon met dichtgeknepen ogen op de foto staat.

Bij deze Schotse Hooglander zie je een randgloed ( ook wel haarlicht genoemd) wat een mooie sfeer aan de foto geeft. Het tegenlicht geeft diepte en tekent de vorm van de Hooglander mooi af.

Schotse Hooglander met zg randgloed/ haarlicht

Tegenlicht kan ook zorgen voor lensflare, dit is een ongewenste reflectie van het licht. Soms vind ik het lelijk, maar op deze foto, gemaakt in Ierland, vind ik het een meerwaarde voor de foto. Met een zoomlens en een groothoeklens heb je sneller kans op lensflare. Deze foto is met een groothoeklens genomen. Je kunt het voor een groot deel voorkomen door het meest onderschatte onderdeel van lens te gebruiken: de zonnekap.. mijn advies : Gebruik dat ding!!!!

Lensflare

Door te kiezen voor een klein diafragma ( dit is een hoog getal) kan je de hoeveelheid licht die op je sensor valt, beperken. Dit kan een prachtig resultaat geven, op deze foto is de zonneharp te zien. Met een groot diafragma zouden de zonnestralen minder duidelijk zijn

zonneharp op het IJsselmeer

Dezelfde zonnestralen in het bos. Het geeft een prachtige, sprookjesachtige sfeer aan de foto. Mooier als een gewone opname in het bos. Door de foto om te zetten in zwart-wit en wat vignettering toe te passen wordt de foto veel spannender.

Tegenlicht in het bos.

Een fontein met tegenlicht fotograferen geeft ook een prima resultaat. Ik heb gekozen voor een snelle sluitertijd om de de druppels ook scherp te krijgen.

Fontein met tegenlicht en hoge snelheid

Tegenlicht kan ook zorgen voor een mooie bokeh op je foto.  Bokeh betekent onscherp. Hiervoor gebruik je dus een groot diafragma 

Bokeh met tegenlicht

Voor deze foto ben ik op de grond gaan liggen in een tulpenveld. Door het tegenlicht worden de tulpen doorschijnend. Door mijn diafragma klein te maken, krijg je een zonnester.

Tegenlicht in een tulpenveld

Tegenlicht in het gebruik van portretten is ook prachtig. Ook al zie je misschien minder detail, de sfeer die het licht oproept vind ik veel meerwaarde geven. Hieronder zie je een voorbeeld van twee foto’s die ik op dezelfde plek heb genomen. Bij de eerste foto kijken de meiden tegen het licht in. De gezichten zijn prachtig scherp, ieder wimperhaartje kan je zien.

Volgens de regels: het licht is achter de fotograaf

Bij de tweede foto heb ik tegenlicht gebruikt. De kleuren worden zachter, de sfeer is rustig en het geeft een dromerig effect.

Met tegenlicht gefotografeerd

Tegenlicht…ik maak er graag gebruik van omdat het een foto ánders kan maken en dat maakt het verschil tussen een leuke foto en een geweldige foto…probeer het eens uit!

 

 

Hyperfocale Afstand

Tags

achtergrond, APS-C, brandpuntafstand, calculator, camera, Canon 7D, details, diafragma, diepte, DOF, factoren, focus, fototas, groothoek, Hyperfocale afstand, landschapsfotografie, lens, oneindig, scherpstelafstand, scherpte, sensor, tabel, voorgrond

Hyperfocale Afstand

Je zult de term vast wel eens gehoord hebben, vooral als je je richt op landschapsfotografie. Maar wat is het nu precies en hoe pas je het toe?

“De hyperfocale afstand is een scherpstelafstand bij een gegeven brandpuntafstand en diafragma waarbij de grootst mogelijke scherpte-diepte wordt bereikt, van camera tot oneindig”

In gewoon Hollands: Indien de lens op deze afstand wordt gefocust, zullen alle onderwerpen vanaf de helft van deze afstand tot oneindig scherp worden weergegeven.

Waarom gebruik je het?

Voor een goede landschapsfoto is een goede scherpte-diepte belangrijk. Zowel voor- als achtergrond wordt scherp weergegeven, waardoor details beter zichtbaar zijn.

De Hyperfocale afstand is van verschillende factoren afhankelijk

• Brandpuntafstand
• Diafragma
• Sensor ( APS of Full Frame)

Wat heb je hiervoor nodig:

• Tabel of DOF-calculator
• Inschattingsvermogen van afstanden

Je kunt een tabel in de fototas stoppen, maar je kunt ook een App downloaden voor de smartphone.

Ik heb op Dofmaster.com voor mijn toestel, een Canon 7D een tabel gemaakt, ik vond dat er nogal wat afwijkingen in de “kant-en-klaar” tabellen zaten. Mijn toestel heeft een APS-C sensor. De tabel kan je hier downloaden: DOF tabel

Een voorbeeld:

Je wilt een landschapsfoto met de groothoek maken. Je hebt een APS-C sensor. Het diafragma staat op f8 en de lens staat ingezoomd op 14 mm.

De Hyperfocale afstand ( DOF) is dan 1.3 meter. Je stelt dus scherp op een voorwerp welke 1.3 meter van je is verwijderd. (Handig is het, om de lens van AF af te halen en op MF te zetten.)

Nu is de foto scherp van 0.65 meter ( de helft van 1.3 meter) tot oneindig.

Als je een voorgrond-onderwerp hebt, dan moet deze zich wél binnen de 0.65 meter bevinden, Als dit niet het geval is, pas dan je positie aan.

ISO: Wat is dit precies??

Tags

beeld, belichting, belichtingsdriehoek, beperking, bouncer, camera, concert, contrast, detail, diafragma, donkere delen, effect, factoren, flitscorrectie, flitser, foto, halve stop, hele stop, ISO, iso 400, licht, lichtgevoeligheid, locatie, locaties, noodzaak, omgevingslicht, onderbelichte foto, overbelichte foto, ruis, ruisonderdrukking, scherpte, sensor, sluitertijd, softwaren, statief, toestel, verwijderen, waarde

De ISO waarde is één van de drie belangrijkste factoren, welke bepaalt hoe een foto er uit komt te zien. Sluitertijd en Diafragma zijn de andere twee bepalende factoren. We noemen dit de belichtingsdriehoek waarbij elk element een hoek inneemt en een gelijk effect heeft op de uiteindelijke belichting.

ISO waarde staat voor de lichtgevoeligheid van de sensor. Als er veel licht is, kan je met een lage ISO-waarde een scherpe foto maken. Naarmate er minder omgevingslicht is, heb je vaak een hogere ISO-waarde nodig voor een scherp beeld. ( denk hier aan een ISO-waarde van 800 of 1600).

Het nadeel van een hogere ISO-waarde is ruis. Hoe hoger de waarde, hoe meer ruis, welke vaak zichtbaar wordt vanaf ISO 400. ( afhankelijk van het toestel en de sensor)

Een foto met ruis ziet er korrelig uit en soms zie je gekleurde spikkels. Ruis kan je foto heel lelijk maken, het is dus van belang, om ruis zoveel mogelijk te voorkomen. Ruis zie je eerder terug in de donkere delen van een foto dan in de helder belichte delen.

Ruis is ook zichtbaar in delen van foto’s met weinig detail, zoals een strakblauwe lucht.

Een statief kan een hulpmiddel zijn, om de sluitertijd te verlengen. Op sommige locaties is het gebruik van een statief niet mogelijk, denk bv aan een concert. Hier moet je dus de ruis voor lief nemen of een externe flitser gaan gebruiker. Pas dan wel flitscorrectie toe en richt de flitser met bouncer richting plafond. Anders staan de mensen er als witte spoken op en verlies je de sfeer van de locatie.

Als ruis niet te vermijden is, door b.v. het onderwerp, de beperking van de camera of de noodzaak om met hoge ISO-waarden te fotograferen, kan je de ruis achteraf voor een groot deel verwijderen met bv ruisonderdrukking in een fotobewerkingsprogramma.Het weghalen van ruis heeft wel gevolgen voor de foto: fijne details  “verdwijnen” en worden gladder.

Als je in RAW fotografeert kan ruis beter worden verwijderd dan van een JPeg.

Tip: een iets overbelichte foto die je in de nabewerking wat donkerder maakt, geeft veel minder ruis dan een onderbelichte foto die je in de nabewerking lichter gaat maken.

Het loont dus de moeite om in een situatie, waar ruis zichtbaar gaat worden, ook een extra opname te maken die een halve/ hele stop wordt overbelicht

Het aanpassen van scherpte/ contrast doe je NA de ruisonderdrukking

Sluitertijd: wat is dit precies ??

Tags

beeldstabilisatie, belichting, belichtingsdriehoek, bevriezen, bewegingsonscherpte, bewogen, camera, canon, diafragma, effect, element, ezelsbruggetje, factoren, focale lengte, foto, getal, handmatig, hoek, ISO, lang, lens, licht, lichtgevoelig, lichtgevoeligheid, nikon, ontspanknop, prijskaartje, recht evenredig, resultaat, rijstzak, schroeven, sec 1, seconden, sensor, sluitertijd, sluitertijden, snelheid, statief, stoel, stops, tijd, tijdsduur, TV, waarden, winst

De sluitertijd is één van de drie belangrijkste factoren, welke bepaalt hoe een foto er uit komt te zien. Diafragma en lichtgevoeligheid ( ISO) zijn de andere twee bepalende factoren. We noemen dit de belichtingsdriehoek waarbij elk element een hoek inneemt en een gelijk effect heeft op de uiteindelijke belichting.

De sluitertijd bepaalt hoe lang het licht op de sensor valt. De sensor is heel lichtgevoelig, sluitertijden zijn daarom vaak heel kort: fracties van seconden. Sluitertijd wordt uitgedrukt in waarden zoals 1/640 sec, 1/250 sec. ect. Hoe hoger het getal, hoe sneller de sluiter weer dicht gaat en hoe minder licht er op de sensor valt.

Er bestaat niet één juiste sluitertijd. Om een goed belichte en niet bewogen foto te krijgen ben je afhankelijk van de hoeveelheid licht en de grootte van het diafragma. Ook kan je nog de ISO omhoog schroeven.

Hoe langer de sluitertijd is, hoe meer risico je loopt dat de foto is bewogen. Want – zolang het licht op de sensor valt- moet je de camera stil houden.

Het volgende ezelsbruggetje wordt vaak gebruikt: 1 gedeeld door de focale lengte van de lens = minimum sluitertijd. Dit klinkt erg ingewikkeld, maar het valt mee: Als je met een 70-300mm zoomlens op 200mm fotografeert, dan moet je sluitertijd ongeveer 1/200sec zijn voor een scherpe foto. De dichtstbijzijnde sluitertijd is dan 1/250sec.

Tot ongeveer 1/60 – 1/40 sec kan je de camera meestal nog handmatig stil houden. Daaronder zal je steun moeten zoeken om bewegingsonscherpte te voorkomen.  Denk hierbij aan bv een statief, stoel of een rijstzak, gebruik een muurtje…wees creatief…

Tip: Als je snel 3 foto’s achter elkaar neemt door de ontspanknop ingedrukt te houden, is de middelste foto vaak scherp.

Gelukkig hebben fabrikanten beeldstabilisatie ontwikkeld. Dit kan tot wel 2 – 3 stops winst betekenen. Dit zou in de praktijk betekenen, dat je met een sluitertijd van 1/250sec nu op 1/125 of op 1/60 ook nog een scherp resultaat krijgt. Hier hangt wel een prijskaartje aan. Lenzen met beeldstabilisatie zijn duurder en zwaarder.

Als de sluitertijd te lang is, waardoor je een bewogen foto krijgt, kan je dus kiezen om het diafragma verder open te zetten of de ISO-waarden te verhogen, zo valt er meer licht op de sensor.

Voorbeeld van de Sluitertijden-reeks:

8s – 4s – 2s – 1 – 1/2 – 1/4 – 1/8 – 1/15 – 1/30 – 1/60 – 1/125 – 1/250 – 1/500 – 1/1000 – 1/2000 – 1/4000

(Deze cijferreeks is recht evenredig, omdat zij is afgeleid van de tijdsduur, die telkens gehalveerd of verdubbeld wordt.)

Kies je een langere sluitertijd, dan wordt de tijd dus verdubbeld en kan er twee keer zo veel licht naar binnen. Neem je een kortere sluitertijd, dan wordt de tijd gehalveerd en wordt er dus twee keer zo weinig licht doorgelaten.

Zoals al eerder gezegd, zijn de 3 factoren die de foto bepalen diafragma, sluitertijd en lichtgevoeligheid.  Gelukkig denkt de camera intelligent met je mee en hoef je je niet met alle 3 factoren tegelijk bezig te houden: als je de camera op sluitertijd-voorkeur zet, kan je zelf de TV-waarde kiezen. ( bij Canon heet dit TV, bij Nikon S) De camera stelt heel slim het bijpassende juiste diafragma  in zodat de foto niet wordt onder- of overbelicht.

Sluitertijd bepaalt dus in grote mate de bewegingsonscherpte. Soms kan dit juist de bedoeling zijn, om snelheid vast te leggen, zoals stromend water of een snelle auto. Zo kan je meer dynamiek in je foto brengen. Ook kan je het beeld “bevriezen” door een snelle sluitertijd te kiezen.

Hieronder zie je voorbeelden van spelen met sluitertijden.

TV: 1/50    F 5.6    ISO 100

TV 1/6    F 29    ISO 100

TV 1.0    F 36    ISO 100

TV 1/1000    F 36    ISO 100

TV 1/20    F 22    ISO 100

TV 0,4    F36    ISO 125

TV 1/15    F 25    ISO 250

TV 1/1000    F 6.3    ISO 500

TV 1/800    F 5.6    ISO 160

TV 1/1000    F 5.6    ISO 100

TV 1/1000    F 5    ISO 100

Diafragma: wat is dit precies??

Tags

A, achtergrond, AV, belichtingsdriehoek, bewegingsonscherpte, bokeh, camera, camerasensor, canon, creatieve, diafragma, DSLR, effect, element, f-getal, f-stop, factoren, foto, halvering, hoek, hoeveelheid, intelligent, ISO, lens, licht, lichtgevoeligheid, mogelijkheden, nikon, onderbelicht, onderdeel, onderwerp, overbelicht, pupil, scherp, scherpte-diepte, sensor, sluitertijd, statief, verdubbeling, wazig

Het diafragma is één van de drie belangrijkste factoren, welke bepaalt hoe een foto er uit komt te zien. Sluitertijd en lichtgevoeligheid ( ISO) zijn de andere twee bepalende factoren. We noemen dit de belichtingsdriehoek waarbij elk element een hoek inneemt en een gelijk effect heeft op de uiteindelijke belichting.

Het diaframa bepaalt hoeveel licht de camerasensor bereikt. De hoeveelheid licht bepaalt de scherpte-diepte in een foto. Scherpte-diepte is de afstand waarbinnen het onderwerp scherp wordt weergegeven. Als je je diafragma verandert, kan je je achtergrond van volledig scherp tot wazig maken. Dit geeft dus creatieve mogelijkheden.

(Denk eens aan je ogen: op een zonnige dag is je pupil erg klein, zodat er niet teveel licht naar binnen valt. In het donker is je pupil juist groot, om zoveel mogelijk licht binnen te laten vallen)

Om te onthouden: hoe hoger het f-getal, hoe kleiner de diafragma opening. Elke sprong naar de volgende f-stop betekent een halvering/ verdubbeling van de hoeveelheid licht ( f/11 geeft de helft van de hoeveelheid licht die f/8 geeft)

Groot diafragma ( kleine f-waarde): In deze situatie valt er veel licht op de lens en krijg je een mooie wazige achtergrond. In deze situatie is het belangrijk om op de juiste plek scherp te stellen. De fotografie-term voor deze onscherpte is bokeh. Bokeh benoemt de kwaliteit van de onscherpte.

Klein diafragma ( grote f-waarde): Nu valt er weinig licht op de sensor en neemt de scherptediepte toe. Nu wordt ook de achterste bomenrij scherp op een foto. We spreken van een klein diafragma van ongeveer f 10. Er komt nu wel een probleempje om de hoek kijken: er valt veel minder licht op de sensor, dus het diafragma moet langer open staan ( langere sluitertijd) Nu kan je dus bewegingsonscherpte krijgen. In het algemeen wordt er vanuit gegaan dat je onder de 1/60e seconde de camera niet lang genoeg stil kan houden. De oplossing is een statief of het verhogen van de ISO-waarden. (Hoe dit werkt vertel ik in een volgend blogje.)

Zoals al eerder gezegd, zijn de 3 factoren die de foto bepalen diafragma, sluitertijd en lichtgevoeligheid.  Gelukkig denkt de camera intelligent met je mee en hoef je je niet met alle 3 factoren tegelijk bezig te houden: als je de camera op diafragma-voorkeur zet, kan je zelf de f-waarde kiezen. ( bij Canon heet dit AV, bij Nikon A) De camera stelt heel slim de bijpassende juiste sluitertijd in zodat de foto niet wordt onder- of overbelicht.

Je leert het meest van veel oefenen, dus probeer vooral te experimenteren. Probeer dezelfde foto op verschillende f-waarden te maken, neem eens een ander scherpstelpunt en bekijk het resultaat op je computer. Zo leer je het beste hoe je het gewenste effect kunt bereiken voor die leuke, aparte foto.

Het diafragma is een krachtig instrument om je foto’s een creatieve meerwaarde te geven.

F 1.8     1/40 sec    100 ISO     Scherpstelpunt: gele eendje

F 1.8     1/40 sec    100 ISO . Deze foto heeft hetzelfde diafragma en sluitertijd als de foto erboven, maar het scherpstelpunt is nu niet op het gele eendje, maar op het roze eendje gezet. De foto is -ondanks dezelfde waarden- anders geworden.

Voor een onscherpe achtergrond: kies een waarde kleiner dan f 5.6.

F 20    3.2 sec    100 ISO

Nu zijn alle eendjes scherp door het kleine diafragma.

F 2.2    1/60 sec    800 ISO

Voor veel scherpte-diepte: kies dan een waarde vanaf f 8.

F 10    1/125 sec    100 ISO